A raíz da exposición creada por Elisa López e da que escribimos en Exposición | As mulleres de Celanova, co permiso da creadora e do admirábel blog de Rosa María Cid Galante -a quenes queremos agradecer a existencia desta publicación-, pretendemos ampliar a listaxe e dar máis visibilidade ao valor das mulleres da nosa Comarca e arredores ou vencelladas a estas terras. Quero adicar esta publicación a tódalas mulleres de Celanova e veciñas destas terras, porque todas se merecen o noso respeto polo seu traballo, loitas, sufrimento, amor e coidados. Porque sen elas non habería Celanova e tampouco vida.
Obviamente, hai limitacións para coñecer a tódalas mulleres, pero queremos que estos nomes vaian crecendo co paso do tempo e animamos a que calquera que queira aportar a esta publicación deixe en comentarios as súas achegas. A listaxe seguirá unha orde alfabética. Para máis información os nomes terán enlaces, sempre que se atopen fontes de referencia.
A
ADOSINDA GUTIERREZ DE CELANOVA
Reina consorte durante os anos 926 e 932.
Actriz, músico y productora.
Músico, visitadora médica e modelo. Saxofonista na Banda Municipal de Vilanova.
Arquitecta e política.
Profesora e influencer.
ANA ISOLINA RODRÍGUEZ
Formou ás primeiras telefonistas de Celanova cando só había unha central con teléfonos de clavixa para todo o pobo.
ÁNGELA GONZÁLEZ
Rexentaba a primeira axencia de viaxes de Celanova.
Vocalista.
ASOCIACIÓN DE AMAS DE CASA «ILDUARA»
Organización sen ánimo de lucro.
ASOCIACIÓN DE MULLERES RURAIS MARAVALLA
Organización sen ánimo de lucro.
Organización sen ánimo de lucro para a protección dos animais abandonados ou maltratados.
A primeira gaiteira galega documentada da historia.
AURORA RIVERO
Rexentaba unha mercería.
AVÓAS
Onde esté unha avóa galega que se quite calquera cociñeiro famoso.
B
Gaiteira e traballadora social.
Directora do colexio Sagrado Corazón de Celanova.
BEGOÑA MARTÍNEZ
Rexenta un comercio de artesanía.
Licenciada en Filosofía e Letras en Santiago de Compostela en 1944.
BERTA ABRALDES
Rexenta a mercería herdada da nai, Genita Rúa.
Empresaria, técnico e docente de turismo.
Oleira e comerciante.
BLASI
Rexentaba o Bar Guinea, heredado dos seus pais.
C
CÁNDIDA VEGA
Rexentaba unha farmacia.
CAMILA ÁLVAREZ
Actriz de teatro.
CARIDAD FEIJÓO
Rexenta unha clínica de fisioterapia.
CARMEN ÁLVAREZ «TATAYA»
Costureira.
Médico, política e Senadora.
Escritora e documentalista.
CARMEN SEBE
Rexenta unha óptica.
CARMELE GONZÁLEZ
Con 37 anos e dúas fillas sácase a carreira de Empresariais.
Pulpeira e matriarca dos «Tinocos»
Xornalista e fotógrafa.
CHELO GONZÁLEZ
Rexentou un bar, famoso polas súas tortillas nos anos 70.
CHELO «DOS PIENSOS»
Rexentaba unha tenda de pensos.
CHON «DO CERCADO»
Rexentaba unha vaquería.
Pintora.
Fundadora dunha fábrica de quesos.
CELSA ÁLVAREZ
Rexentaba o Bar Curros.
COCIÑEIRAS
As deusas da nosa gastronomía, pero temos que ver que, aínda a día de huxe, a profesionalización e fama na cociña está nas mans dos homes (quen trocaría un caldo de verzas por un prato Michelín?).
COELLO
Posada e taberna rexentadas por unha muller.
As mulleres son as coidadoras por excelencia. Nas familias propias ou alleas e, despois en moitos oficios, como son as residencias de maiores.
A cea-baile de comadres, organizado por mulleres, inicia o Entroido celanovés.
Traballaba en A Taberna do Galo dende os 14 anos ata a súa xubilación. Desta época era cando Celso Emilio Ferreiro escribiu o libro homónimo.
Pioneira en acadar o Título de Bacharelato con 16 premios nos anos 20 do século pasado.
Oficio tradicional na comarca ata a chegada da industria textil.
Diseñadora e ilustradora.
Fotógrafa e DJ.
D
DELIA GONZÁLEZ
Rexentaba e administraba unha autoescola, xunto co seu marido.
De Casaio, foi unha das presas no cárcere de Celanova. Saiu en liberdade.
Supervisora de enfermería no CHUO.
Fundadora de A Taberna do Galo, xunto con seu marido Antonio «Galo do Piñeiro».
Rexentaba o comercio textil A Dominicana.
DEPENDENTAS
Cantas mulleres atopamos detrás dun mostrador?
E
ENSINANZA
Mestras, docentes, catedráticas outro oficio ligado tradicionalmente ás mulleres.
Bibliotecaria de Celanova, recolleu as biografías de mulleres de Celanova nunha exposición, que se baseou tamén no impresionante blog de Rosa María Cid Galante que recada a mulleres importantes de Ourense. Queremos agradecerlles o seu traballo, pois elas foron a semente desta listaxe.
ELISA «PUNGINA»
Rexentou unha tenda de deportes.
ELISIÑA
Rexentou unha tenda de ultramarinos.
ENCARNACIÓN «A PINCHA»
Rexentaba unha tenda de ultramarinos e estanco que se converteu nun supermercado.
ENCARNACIÓN MARTÍNEZ MONTERO
Mestra
ENFERMEIRAS
Outra das profesións ligadas ás mulleres.
Licenciada en Farmacia pola Universidade de Santiago en 1933.
EMILIA
Rexentou co seu marido, O Rixón, un dos bares de referencia de Celanova.
ESPERANZA VÁZQUEZ
Rexentou o comercio de ultramarinos «Susana».
FLORA
Rexentaba o Bar Acevedo, xunto co seu marido.
F
Presidenta e fundadora da Asociación Mikaela, anteriormente coñecida como «Animales encontrados en Celanova». É a primeira asociación sen ánimo de lucro para a protección de animales abandonados ou maltratados da Comarca.
FINITA «DA TINTORERÍA»
Rexentaba a tintoría Finita.
G
GENEROSA FERNÁNDEZ
Xestiona o Polideportivo de Celanova.
GENITA RÚA
Rexentou unha mercería.
GLORIA «CHIRLA»
Rexentaba un comercio de telas, chamado Almacenes Hierro.
Aristócrata no século X con potestade administrativa.
I
Condesa, aristócrata e fundadora do mosteiro de mulleres de Santa María de Vilanova.
ILIANA NOVOA
Rexenta unha clínica dental.
INÉS RÚA
Fundadora do Hotel Betanzos, xunto co seu marido.
O nome de Vilanova dos Infantes según varios historiadores pode deberse a un erro de traducción posto que se podía referir á Infantas. Ou ben a Ilduara Eiriz e Adosinda Gutierrez ou a dúas fillas de Alfonso X, o Sabio.
Arraiana que axudaba a cruzar a fronteira, estivo presa en Celanova.
Médico y política.
Catedrática e escritora.
Rexentaban unha tenda de licores e roscas, recoñecidas polo seu licor café.
J
JAQUELINE SEIJO
Avogada.
Ourensá condeada á pena de morte no Convento de Celanova en 1936.
JOSEFINA GARRIDO
Rexentaba a librería Megamar.
JOSEFA SUÁREZ «FITA»
Rexenta unha floristería.
Modelo.
JULIA VILLAR
Rexentaba unha farmacia.
K
KATIA NOVOA
Rexentaba o restaurante Airiños.
Ilustradora e diseñadora.
L
Xornalista e corresponsal de Celanova en La Región de Ourense.
LAURA MARTÍNEZ
Avogada.
Axudou aos presos no mosteiro de Celanova a partires de 1939.
LIDIA COUGIL
Rexentou a primeira carnicería de carne de porco no Mercado de Abastos.
LIMPADORAS
Outra das funcións tradicionais das mulleres: a de limpar. Se as de oficio están explotadas as que o fan na casa…
Licenciada en Dereito e Filoloxía, docente e escritora moi premiada.
LOLA PENEDO
Rexentaba unha tenda de electrodomésticos.
LOLÓ
Rexentaba unha tenda de xoguetes, xunto co marido.
LORENA RODRÍGUEZ
Técnica de base de Arte Floral, artesá e recolectora de frutos silvestres (cogumelos, castañas, etc.)
LUCITA SANTALICES
Foi mestra.
LUPE CASTRO
Fotógrafa que rexentaba o seu propio estudio.
M
MAITE ESTÉVEZ
Rexenta unha tenda de deportes co seu marido.
Licenciada en Dereito e xornalista en La Voz de Galicia.
Docente e artista plástica.
MANOLA RIVERO
Rexenta unha perruquería.
MANOLA DOMÍNGUEZ
Rexenta unha carnicería no Mercado de Abastos.
Xerente dunha fábrica de quesos.
MANUELA VILLALAÍN
Mestra e filla da modista María Álvarez.
Monxa e directora do colexio La Divina Pastora de Celanova en 1926.
MARI LEMOS
Actriz de teatro e cociñeira.
MARI DE VEIGA
Empresaria en Venezuela e pioneira das casas rurais da Comarca.
MARI PÉREZ
Rexenta unha tenda de decoración coa súa irmá Rosana.
MARÍA ÁLVAREZ
Modista
MARÍA ANTONIA RODRÍGUEZ LORENZO
Farmacéutica.
Matricúlase en Filosofía e Letras no 1939.
MARÍA DÓNIZ
Rexenta unha clínica dental.
Nada en Beiro, estivo presa no cárcere de Celanova durante máis dun ano. Foi fusilada.
Avogada e política.
Política.
MARÍA VARELA
Rexenta co seu irmán unha tenda de decoración.
MARICARMEN CEREIJO
Rexenta unha mercería.
MARIFLOR NOVOA
Rexenta unha carnicería, xundo co seu marido.
MARILÓ BETANZOS
Herdou o Hotel Betanzos e amplou o negocio coa organización de eventos en Pontegrande.
MARINA LÓPEZ
Rexentaba a mercería Marina especializada en tricot.
Modelo e estrela de cinema, televisión e teatro en Venezuela.
MARINA VIDAL
Médico e política.
MARINA GONZÁLEZ
Rexenta un taller mecánico.
MARITA «ABELLA»
Rexentaba a librería Abella.
MARITA ÁLVAREZ
Rexentaba a perfumería Dippo.
MARITÉ ARAUJO
Rexenta un comercio de calzado.
MARITÉ GERPE
Xefa de sala do antigo restaurante O Candil. Na actualidade tamén traballa nun restaurante da vila.
MARISOL RODRÍGUEZ
Rexentaba a perruquería Marisol.
MARUJA RIVERO «TATAYA»
Rexentaba unha carnicería no Mercado de Abastos.
MARUXA MONTES
Rexentaba unha pastelería.
MERCEDES «A PELUQUERA»
Unha das primeiras perruqueiras da vila.
Empresaria en Barcelona.
MERCEDES GONZÁLEZ
Comerciante de moda.
MERCERÍAS
Non hai que esquecer o encanto das mercerías e as mulleres detrás delas.
MILA
Foi bibliotecaria da Biblioteca Municipal de Celanova.
MILAGROS GONZÁLEZ
Rexentaba un comercio textil e coidaba e alimentaba a tódolos/as rapaces e rapazas que por alí pasaban.
MILAGROS «ULTRAMARINOS»
Rexentaba unha tenda de ultramarinos.
MILUCHA FERNÁNDEZ
Rexentaba unha tenda de ultramarinos.
MODESTA
Rexentaba unha tenda de lambetadas.
Licenciada en Turismo e xornalista. Responsábel do Suplemento Vida de La Región de Ourense.
MÓNICA
Rexenta un taller mecánico.
Política.
Gestión do colexio Sagrado Corazón de Celanova ata 1997.
O mosteiro femenino de San Pedro de Ramirás tivo moito poderno contexto eclesiastico e feudal galego, sobre todo, no século XIII.
N
NAIS
Non hai nada que engadir. A palabra xa o di todo.
Escritora e enxeñeira técnico en deseño industrial.
Nutricionista e Coordinadora de Servizos da Mancomunidade Terra de Celanova.
Anque de Cambados, foi mestra en Xacebáns, loitou polos dereitos da viúvas e os traballadores das obras do ferrocarril.
Promotora da cultura lusogalaica. Impulsora de A Arca de Noé na veciña Vilar de Barrios na Limia.
O
Mestra e fundadora da escola privada Inmaculada Concepción en Celanova en 1904.
Guionista, escritora, ilustradora e programadora de informática.
Mestra ate 1983 durante máis de 40 anos en varias escolas da Comarca. Fomentou a millora das escolas polas que pasaba.
P
Responsable de la Casa dos Poetas.
PATRICIA ÁLVAREZ MARTÍNEZ
Farmacéutica e verbenas maior.
PEPITA PEAGUDA
Rexenta un taller mecánico.
PERRUQUEIRAS
Rexentaba unha pulpería xunto coa súa irmá Rosa.
PILI VARELA
Rexenta unha cafetería en Vilanova dos Infantes, xunto co seu marido.
Mestra en Santa Eufemia e matriculada en Farmacia a inicios do século XX.
PILAR «DE TELÉFONOS»
Formou ás primeiras telefonistas de Celanova cando só había unha central con teléfonos de clavixa para todo o pobo.
Política.
Alcaldesa de Ramirás ata o ano 2015, sendo no seu momento a alcaldesa máis veterana de España.
Política e primeira Concelleira de Celanova.
O pulpo é unha das tradicións máis antigas da provincia Ourensá, non podían faltar nesta listaxe un oco ás pulpeiras da nosa comarca.
PURA LÓPEZ «A COSTUREIRA»
Costureira e mestra de costura.
R
«RAMONITA» GIL
Rexentaba unha farmacia.
RAQUEL CALLEJA
Coordinadora da Asociación de Comerciantes, Hosteleros/as e Empresarios/as.
REBECA GARCÍA
Rexenta unha perruquería.
Licenciada en Turismo e Influencer.
ROSA «A PULPEIRA»
Rexentaba unha pulpería coa súa irmá, Pili.
Anque de Ourense, o seu traballo sobre as mulleres ourensás, entre elas as de Celanova e arredores, esta muller merece estar nesta listaxe.
ROSA FERNÁNDEZ
Era a leiteira de Fechas e rexentaba unha tenda de ultramarinos.
ROSANA PÉREZ
Rexenta unha tenda de decoración, coa súa irmá María.
ROSARITO
Rexentaba unha tenda Rosarito de electrodomésticos.
S
Pintora e deseñadora gráfica suíza afincada en Celanova
Enxeñeira agrícola e política.
SARA RODRÍGUEZ
Rexentaba a floristería Saraflor.
A SARITA
Perruqueira.
SUSANA NIETO
Rexenta unha perruquería.
T
TANIA CASAS
Rexenta unha carnicería no Mercado de Abastos.
Pioneira das queserías na Comarca.
Política en A Bola.
Asesora de empresas e política.
«TILDE» RODRÍGUEZ
Traballou na fábrica de zapatos que ardeu na Praza das Pitas e logo pasou a ser a cara visíbel dunha droguería.
TOÑITA RODRÍGUEZ
Rexentou unha farmacia.
V
VICKY BARGE
Técnico auxiliar de animales zoolóxicos, especializada en animais venenosos.
X
Cineasta, videoartista e xornalista.
La Directora de Cine 
María Antonia Rodríguez Lorenzo (farmacéutica)
Encarnación Martinez Montero (Muestra)
Patricia Álvarez Martínez (farmacéutica) e verbenas maior!!!
Me gustaLe gusta a 1 persona
Ola!
Boto en falta a dúas grandes mulleres de esa terra. Son:
María Álvarez, modista; e a súa filla, Manuela Villalaín, mestra.
Un saúdo
Me gustaLe gusta a 1 persona